ZUS 2023:
Jakie składki przedsiębiorca rozlicza i opłaca za siebie
Jako przedsiębiorca musisz rozliczać i opłacać do ZUS składki za siebie na:
- ubezpieczenia społeczne, z których:
- ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe – są obowiązkowe
- ubezpieczenie chorobowe – jest dobrowolne
- Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Solidarnościowy (FS)
- ubezpieczenie zdrowotne.
Ważne! Składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy cię nie obowiązują, jeśli opłacasz składki od preferencyjnej podstawy, czyli od 30% minimalnego wynagrodzenia i jest to dla ciebie jedyny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
Ubezpieczenia społeczne, składki na Fundusze Pracy i Solidarnościowy
Przedsiębiorcy, którzy zaczynają działalność lub osiągają niewielkie przychody, mają prawo do ulg, dzięki którym składka opłacana w ZUS może być niższa od standardowej.
Dlatego zanim zaczniesz płacić składki ZUS, sprawdź, czy nie przysługują ci ulgi.
Jeśli nie masz prawa do ulg, musisz opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Minimalna podstawa, od której liczy się składki w 2023 roku, wynosi 4161 zł.
Wysokości składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe są wyrażone w procentach i wynoszą:
- na ubezpieczenie emerytalne – 19,52% podstawy
- na ubezpieczenia rentowe – 8,00% podstawy
- na ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy
- na ubezpieczenie wypadkowe: stopa procentowa jest zróżnicowana i zależy od liczby osób ubezpieczonych oraz branży, w której działa firma.
Od 1 kwietnia 2021 roku stopa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi od 0,67 do 3,33 % podstawy wymiaru na ubezpieczenie wypadkowe.
Składka na ubezpieczenie wypadkowe dla firmy, zatrudniającej do 9 osób wynosi 1,67%.
Stopy procentowe stawki wypadkowej wzrosły dla niektórych grup działalności. Należą do nich między innymi kategorie Rybactwo, Produkcja mebli, Działalność pocztowa i kurierska, Produkcja napojów, Produkcja wyrobów tytoniowych.
Dodatkowo płacisz składkę na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy – 2,45% podstawy łącznie.
Pamiętaj! Możesz zadeklarować wyższą podstawę i opłacać wyższe składki, aby w przyszłości otrzymywać wyższe świadczenia, przede wszystkim emerytalne lub rentowe.
Sprawdź, jakie składki w 2023 roku zapłaci za siebie przedsiębiorca, który zgłasza do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych przy minimalnej podstawie wymiaru składki, czyli 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
| 2023 | [zł] |
|---|---|
| Minimalna podstawa wymiaru składki (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego) | 4161 |
| Składka emerytalna (19,52%) | 812,23 |
| Składka rentowa (8,00%) | 332,88 |
| Składka chorobowa (dobrowolna) (2,45%) | 101,94 |
| Składka wypadkowa od 1.04.2021 (1,67%) | 69,49 |
| Składka na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy (2,45%) | 101,97 |
| Razem (bez składki zdrowotnej) | 1418,48 |
Uwaga! Przedsiębiorca nie musi płacić za siebie składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, jeśli:
- ma prawo do korzystania z obniżonych składek ZUS od preferencyjnej podstawy; w tym przypadku podstawa składek na ubezpieczenia społeczne wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia brutto
- ukończył 60. rok życia – w przypadku mężczyzn – lub 55. rok życia – w przypadku kobiet.
Ubezpieczenie zdrowotne
Do powyższych kwot musisz doliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Ile wynosi składka zdrowotna
Od 2022 roku wysokość składki zdrowotnej zależy od formy opodatkowania i wysokości dochodów.
Jeżeli rozliczasz się z podatku dochodowego na zasadach ogólnych (według skali podatkowej), składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 9% podstawy wymiaru składki (dochodu z działalności gospodarczej).
Jeżeli rozliczasz podatek dochodowy od osób fizycznych w formie podatku liniowego (19%), zapłacisz składkę zdrowotną w wysokości 4,9% podstawy wymiaru składki (dochodu z działalności gospodarczej).
Ważne! Jeśli rozliczasz się zasadach ogólnych (według skali podatkowej) lub liniowo, a twój dochód w danym miesiącu będzie niższy niż minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym roku, to wysokość składki zdrowotnej w tym miesiącu wyniesie 9% minimalnego wynagrodzenia.
Minimalne wynagrodzenie w 2023 roku wynosi:
- od stycznia 2023 roku – 3490 zł brutto
- od lipca 2023 roku – 3600 zł brutto.
Minimalna składka zdrowotna w 2023 roku, za każdy miesiąc roku składkowego od 1 lutego 2023 roku do 31 stycznia 2024 roku, wynosi 314,10 zł.
Jeśli rozliczasz podatek dochodowy ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, twoja miesięczna składka zdrowotna wyniesie 9% zryczałtowanej podstawy. W zależności od twoich przychodów będzie to kwota:
| Przychód | Składka |
|---|---|
| poniżej 60 tys. zł | 376,16 zł |
| od 60 tys. zł do 300 tys. zł | 626,93 zł |
| Powyżej 300 tys. zł | 1128,48 zł |
Jeśli płacisz kartę podatkową to podstawą wymiaru twojej składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym roku, a składka zdrowotna, za każdy miesiąc roku składkowego od 1 lutego 2023 roku do 31 stycznia 2024 roku, wyniesie 314,10 zł.
Dodatkowo od 2022 roku przedsiębiorców obowiązuje roczne rozliczenie składki zdrowotnej.
Roczną podstawą wymiaru składki zdrowotnej jest dochód z działalności gospodarczej za dany rok kalendarzowy rozumiany jako różnica między przychodami a kosztami uzyskania tych przychodów, pomniejszony o składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Jeśli po rozliczeniu rocznym okaże się, że:
- zapłaciłeś wyższe składki zdrowotne niż roczna składka na ubezpieczenie zdrowotne ustalona od rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej – możesz ubiegać się o zwrot nadpłaty
- kwota wpłaconych przez ciebie składek na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa niż roczna składka – musisz dopłacić różnicę.
W przypadku przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych (według skali podatkowej) lub podatkiem liniowym, jeśli roczna podstawa wymiaru składki będzie niższa niż iloczyn liczby miesięcy w roku kiedy podlegałeś ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia, to będzie cię obowiązywać minimalna roczna podstawa wymiaru składek.
Kiedy przedsiębiorca nie musi płacić składki zdrowotnej za siebie
Przedsiębiorca nie musi płacić za siebie składki zdrowotnej, jeśli:
- jest emerytem bądź rencistą, którego emerytura lub renta nie przekracza miesięcznie wysokości minimalnego wynagrodzenia, opłacającym podatek dochodowy z prowadzonej działalności gospodarczej w formie karty podatkowej
- jest osobą legitymującą się orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, która opłaca podatek dochodowy z prowadzonej działalności gospodarczej w formie karty podatkowej
- jest emerytem bądź rencistą, którego emerytura lub renta nie przekracza miesięcznie wysokości minimalnego wynagrodzenia, a z działalności uzyskuje miesięcznie przychody w wysokości nieprzekraczającej 50% kwoty najniższej emerytury
- pobiera zasiłek macierzyński, który nie przekracza miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego;
- jest osobą legitymującą się orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, która z działalności uzyskuje miesięcznie przychody w wysokości nieprzekraczającej 50% kwoty najniższej emerytury
- jest pracownikiem i z tego tytułu opłaca składki od wymiaru nie wyższego niż minimalne wynagrodzenie, który z działalności uzyskuje miesięczne przychody w wysokości nieprzekraczającej 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia oraz opłaca podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Ulgi dla nowych i małych przedsiębiorców
Ulga na Start
Ulga na start zwalnia cię przez sześć pełnych miesięcy od rozpoczęcia działalności z płacenia składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe) oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.
Korzystając z Ulgi na start będziesz płacić przez 6 miesięcy wyłącznie składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Pamiętaj jednak, że skorzystanie z Ulgi na start oznacza, że nie odkładasz składek na emeryturę lub rentę. Nie otrzymasz także świadczeń w razie choroby albo wypadku,
bo nie jesteś objęty ubezpieczeniami społecznymi.
Przeczytaj więcej o Uldze na start.
Jeśli właśnie zaczynasz działalność, ale chcesz zapewnić sobie prawo do świadczeń na przykład chorobowych, możesz zrezygnować z Ulgi na start i opłacać przez 2 lata obniżone składki, od preferencyjnej podstawy.
Składki od preferencyjnej podstawy przez 24 miesiące
Jeśli skorzystasz z tej ulgi, przez pełne 24 miesiące opłacasz składki od zadeklarowanej przez ciebie kwoty, nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia.
Obowiązkowo zgłaszasz się do ubezpieczenia zdrowotnego i opłacasz składkę na to ubezpieczenie.
Jeśli korzystasz ze składek od preferencyjnej, 30% podstawy, to – w odróżnieniu od Ulgi na start – jesteś ubezpieczony (tylko ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne).
Pamiętaj! Niższe składki na ubezpieczenia społeczne będą miały wpływ między innymi na wysokość przysługujących ci świadczeń z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku opiekuńczego, zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego).
Przedsiębiorcy, którzy opłacają preferencyjne składki ZUS nie muszą opłacać składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Składki na te fundusze są ustalane od kwoty równej w okresie miesiąca minimalnemu wynagrodzeniu. Ponieważ podstawa wymiaru składki wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia brutto, składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy nie są ustalane.
Przykładowe wyliczenie składek od preferencyjnej podstawy:
| 2023 | styczeń- czerwiec(zł) | lipiec – grudzień(zł) |
|---|---|---|
| Podstawa wymiaru składki (30% minimalnego wynagrodzenia brutto) | 1047 | 1080 |
| Składka emerytalna (19,52%) | 204,37 | 210,82 |
| Składka rentowa (8,00%) | 83,76 | 86,40 |
| Składka chorobowa (dobrowolna) (2,45%) | 25,65 | 26,46 |
| Składka wypadkowa od 1.04.2021 (1,67%) | 17,48 | 18,04 |
| Razem (bez składki zdrowotnej) | 331,26 | 341,71 |
* W tabeli kwota składki jest wyliczona dla stopy procentowej równej 1,67. Taką składkę wypadkową opłacają firmy, które zgłosiły w poprzednim roku kalendarzowym do ubezpieczenia wypadkowego przeciętnie (miesięcznie) nie więcej niż 9 osób.
Pamiętaj! Do powyższych kwot musisz doliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Przeczytaj więcej o obniżonych składkach od preferencyjnej podstawy.
Mały ZUS Plus
Mały ZUS Plus to niższe, proporcjonalne do dochodu, składki na ubezpieczenia społeczne dla najmniejszych przedsiębiorców. Z rozwiązania mogą korzystać osoby, których przychód w 2022 roku z pozarolniczej działalności gospodarczej przez cały ubiegły rok nie przekroczyła, 120 tys. złotych.
Żeby móc skorzystać z Małego ZUS Plus musisz też prowadzić działalność gospodarczą w poprzednim roku kalendarzowym przez nie mniej niż 60 dni kalendarzowych.
Przy Małym ZUS Plus podstawa wymiaru składek:
- nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia i
- nie może być wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
na podstawie https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00274